Πρόλογος τού συγγραφέα

1. Οι Αυστριακοί και οι Τούρκοι στον Μακροχρόνιο Πόλεμο (1592-1606). Η διαδοχή στη Βοημία. Το ξέσπασμα τού Τριακονταετούς Πολέμου->

Πρόλογος τού συγγραφέα

Αυτό το βιβλίο είναι από πολλές απόψεις συνέχεια των τεσσάρων τόμων τού έργου μου Ο Παπισμός και η Ανατολική Μεσόγειος (1204-1571), αν και η έμφαση έχει μετατοπιστεί προς βορρά, από την Αγία Έδρα προς τη Βενετία και την Αυστρία. Πολύ περισσότερος χρόνος και προσπάθεια έχουν καταναλωθεί στα Ενετικά Αρχεία απ’ όσο στα Αρχεία τού Βατικανού, αν και τα δεύτερα υπήρξαν, όπως πάντοτε, πολύ χρήσιμα. Στα περισσότερα έργα, τα σχέδια κάποιου ίσως αλλάζουν κάπως, καθώς μπαίνει πιο βαθιά σε ένα αντικείμενο. Αρχικά πρόθεσή μου ήταν να ζητήσω απαντήσεις για ορισμένες ερωτήσεις στα αυστριακά Κρατικά Αρχεία (Hausarchiv, Hofarchiv και Staatsarchiv) στη Βιέννη, που είναι οι δημόσιες εγγραφές (talia publico diligo tabularia), αλλά το βιβλίο γινόταν έτσι πολύ μεγαλύτερο απ’ όσο νόμιζα ότι έπρεπε να είναι. Γι’ αυτό εγκατέλειψα την ιδέα τής εργασίας στα αρχεία τής Βιέννης και περιορίστηκα σε εκείνα τής Βενετίας και τού Βατικανού. Κατά συνέπεια σύντομα φάνηκε ότι έπρεπε να μειωθεί η κάλυψη τής Αυστρίας, πράγμα που έκανα κατά ένα πλήρες τρίτο, αυτό ήταν το μέγεθος (et tantae molis erat). Πιστεύω, τουλάχιστον ελπίζω ότι δεν ήταν λάθος. Όμως, όσον αφορά τούς Αυστριακούς απέναντι στους Τούρκους, πρέπει να έχουμε πάντοτε κατά νου ότι οι ενετικές επιτυχίες στην Ελλάδα μετά την τουρκική αποτυχία στη Βιέννη το 1683 ήσαν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα τής υποχρέωσης των Τούρκων να κατευθύνουν την κύρια πολεμική τους δύναμη εναντίον των αυστριακών αυτοκρατορικών δυνάμεων, όχι εναντίον εκείνων τής λεγόμενης Γαληνοτάτης Δημοκρατίας. Πρέπει επίσης να αποδεχθούμε το γεγονός ότι ήταν τέτοια η ένταση των τουρκο-ενετικών σχέσεων, ώστε, σε σχέση με τη Γαληνοτάτη, το τέλος τού 17ου αιώνα δεν ήρθε με την ειρήνη τού Κάρλοβιτς (το 1699), αλλά, όπως θα δούμε, με εκείνη τού Πασσάροβιτς το 1718.

Παρ' όλα αυτά, για να επιστρέψω στις αρχειακές πηγές, έχω προσπαθήσει να τις θέσω ενώπιον τού αναγνώστη στον βαθμό που έχει αποδειχθεί εφικτό, ανεξάρτητα από τις παραλλαγές στην ορθογραφία όπως υπάρχουν στα κείμενα (για παράδειγμα Costantinopoli και Constantinopoli, Morosini και Moresini, provveditore και proveditor, καθώς και giovane, giovine και giovene, principe και prencipe κλπ.). Αναφέρω αυτές τις ασήμαντες διαφορές, επειδή είναι πιθανό να ενοχλούν ή να προβληματίζουν κάποιους αναγνώστες.

Καθώς βάζει κανείς κατά μέρος τα δοκίμια ενός βιβλίου και στρέφεται προς τον Πρόλογο, αισθάνεται την έντονη επιθυμία να αναγνωρίσει τις διάφορες μορφές βοήθειας που έλαβε κατά τη διάρκεια των ετών. Είναι χαρά λοιπόν να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς την κυρία Γκλάντυς Κριμπλ Ντέλμας και την κυρία Μπόρις Νεντέλεβ, φίλες και οι δύο εδώ και πολλά χρόνια, για τη βοήθεια και την ενθάρρυνση που μού έδωσαν. Με τα πλούσια δώρα της προς την Αμερικανική Φιλοσοφική Εταιρεία (American Philosophical Society), η Γκλάντυς Ντέλμας βοήθησε την επιδότηση τής δημοσίευσης αυτού τού βιβλίου. Η κυρία Νεντέλεβ, γνωστή ως Εϊλήν Τέρνερ κατά τη διάρκεια των ετών που διοικούσε τον εκδοτικό οίκο Βαριόρουμ, διέθεσε το διαμέρισμά της κάθε φορά που είχα ανάγκη να επισκεφτώ τα Εθνικά Αρχεία (Public Record Office) στο Λονδίνο. Έχει επίσης διαβάσει δοκίμια τού βιβλίου, αντίγραφα εγγράφων, ενώ έχει βοηθήσει και με πολλούς άλλους τρόπους.

Απαριθμώντας περαιτέρω υποχρεώσεις, πρέπει να ξεκινήσω με τούς φίλους μου καθηγητές Κρίστιαν Χάμπιχτ και Χανς Έμπερχαρτ Μάιερ. Διάβασαν και οι δύο ολόκληρο το δακτυλογραφημένο κείμενο και πρόσφεραν πολύτιμες προτάσεις για βελτίωση. Ο καθηγητής Μάιερ έχει επίσης υπάρξει πολύ χρήσιμος στην ενασχόληση, κατά τη διάρκεια των ετών, με τούς διαδοχικούς τόμους τού έργου Μια Ιστορία των Σταυροφοριών (A History of the Crusades). Οφείλω επίσης πολλά σε πολλούς φίλους στη Βενετία, ιδιαίτερα (συνεχίζοντας τις υποχρεώσεις μου με αλφαβητική σειρά) στους Μαρίνο και Ρενάτα Μπερένγκο, Βιττόρε και Όλγκα Μπράνκα, Γκαετάνο και Λουΐζα Κότσι, τον αιδεσιμότατο Τζόρτζιο Φεντάλτο και τούς Μαρίνο και Ροσέλλα Τζόρτζι. Οι καθηγητές Μπερένγκο και Κότσι με βοήθησαν ιδιαίτερα σε σχέση με τον 18ο αιώνα, στον οποίο αποτόλμησα με θάρρος στο τέλος αυτού τού βιβλίου. Ο Δρ Τζόρτζι, διευθυντής τής Μαρκιανής Βιβλιοθήκης (και ιστορικός) και το προσωπικό του παρουσίαζαν κάθε χειρόγραφο που χρειαζόμουν, ενώ πρόσφεραν χαρωπά οποιαδήποτε άλλη βοήθεια μπορούσαν. Οι ευχαριστίες μου απευθύνονται επίσης στην Δρα Μαρία Φραντσέσκα Τιέπολο και το προσωπικό τού Κρατικού Αρχείου Βενετίας, στο οποίο άρχισα για πρώτη φορά να εργάζομαι πριν από σαράντα περίπου χρόνια. Είναι περιττό να πω ότι οφείλω πολλά στους βιβλιοθηκονόμους τού Ινστιτούτου Προηγμένων Σπουδών (Institute for Advanced Study)1 και το Πανεπιστήμιο τού Πρίνστον. Και δεν είναι καθόλου μικρή η υποχρέωσή μου προς τον Δρα Χέρμαν Γκόλντστιν, εκτελεστικό προϊστάμενο τής Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, καθώς και προς την Κάρολ Ν. Λεφέβρ και την Δρα Σούζαν M. Μπάμπιτ, οι οποίες προΐστανται τού συντακτικού προσωπικού τής Εταιρείας, όπου και οι τρεις τους (όπως και πολλοί άλλοι που αναφέρονται στον Πρόλογο αυτόν) είναι φίλοι μου εδώ και πολλά χρόνια.

Η κυρία Ένιντ Μπάγιαν και η κυρία Σούκι Λιούιν ετοίμασαν το δακτυλογραφημένο κείμενο, ενώ ο κ. Μαρκ Ντάρμπυ τής Βιβλιοθήκης τού Ινστιτούτου ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για το Ευρετήριο. Όταν η Βασιλική Εταιρεία (Royal Society) τού Λονδίνου και η Αμερικανική Φιλοσοφική Εταιρεία οργάνωσαν κοινή συνάντηση στη Φιλαδέλφεια (τον Απρίλιο τού 1986), κλήθηκα να δώσω διάλεξη, για την οποία χρησιμοποίησα τμήματα από αυτό το βιβλίο σχετικά με τούς Ενετούς στην Ελλάδα και την καταστροφή τού Παρθενώνα. Παρά το γεγονός ότι οι διαλέξεις αυτής τής συνάντησης δημοσιεύτηκαν, δεν έτυχαν ιδιαίτερης δημοσιότητας.

Οι φίλοι μου θα κατανοήσουν την ανάγκη να αφιερώσω αυτό το βιβλίο στη μακαρίτισσα και γενναιόδωρη σύζυγό μου Μάργκαρετ. Μοιραζόταν με κάθε τρόπο την αγάπη μου για την Ιταλία και τα ιταλικά αρχεία και η άμεση βοήθειά της ήταν πάντοτε διαθέσιμη.

K.M.S.

Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών, Πρίνστον, Νιού Τζέρσεϋ

1 Aυγούστου 1990

 

1. Οι Αυστριακοί και οι Τούρκοι στον Μακροχρόνιο Πόλεμο (1592-1606). Η διαδοχή στη Βοημία. Το ξέσπασμα τού Τριακονταετούς Πολέμου->
error: Content is protected !!
Scroll to Top